Column Voedseltuin: Chaos in de moestuin?
AlgemeenDe natuur levert ons voedsel en kan wondermooi, maar ook chaotisch en angstaanjagend zijn. Donkere wouden waarin je verdwaalt, drassige veenmoerassen waarin je wegzinkt, vastplakkende planten, wilde dieren en paddenstoelen die giftig zijn. Wij mensen hebben een oplossing tegen dit schrikbeeld bedacht: de tuin! In het bijzonder de moestuin: rechthoekige bedden, overzichtelijke graspaden, een paddenpoel en eetbare beplanting met fruitbomen, groenten en wat bloemen binnen een omheining. Structuur en afbakening om de gevaren te weren en te genieten van de natuur en haar eetbare opbrengsten.
In een moestuin vinden we orde en structuur belangrijk om de groenten op een efficiënte manier te laten groeien en om de oogsten veilig en overzichtelijk te houden. Giftige planten, hoe nuttig ook, die komen er niet in. Woekerende planten zoals aardpeer en munt zetten we in bakken om ze letterlijk ‘binnen de perken’ te houden. Ongewenste planten noemen we onkruid en trekken we met wortel en al uit. Dieren weren we met netten en hekken.
Maar chaos laat zich niet zo gemakkelijk buitensluiten. In de chaostheorie vertelt het vlindereffect dat een kleine verandering grote gevolgen kan hebben. Wat gebeurt er in die moestuin? Een nieuwe plant die uit ingewaaid zaad opgroeit staat ineens op een leeg plekje. Een mol die de tuin bezoekt graaft gangen en maakt molshopen. Rupsjes van het koolwitje vreten koolgroenten aan. Winterstormen verspreiden oud blad en afgebroken takken.
Die nieuwe ingewaaide plant trekt insecten aan die luizen opeten en helpen bij het bestuiven van de aardbeien. De molsgangen laten water en zuurstof tot diep in de bodem doordringen. Onderweg verspreidt die mol nuttige schimmelsporen in de bodem en hij eet ook nog de muizen en engerlingen. Vlinders helpen bij bestuiven van de bessenstruiken en zijn zelf weer voedsel voor vogels.
In de rommelplekjes van afgevallen blad en afgebroken takken schuilen egels en padden die de slakkenpopulatie in bedwang houden. Maak chaos in je tuin zoals de natuur dat al eeuwenlang doet!
‘Wie de chaos beschrijft, stelt orde op zaken’ (dichter Bergman). Op maandag- , woensdag- en vrijdagmorgen werken we aan winterklussen. Op natte dagen drogen we zaden voor het nieuwe teeltseizoen.
Maria van den Hoogen
Tuinleider Voedseltuin Boxtel op De Kleine Aarde
www.voedseltuinboxtel.nl
